Jeszcze do niedawna pulsoksymetr był sprzętem diagnostycznym, z którym większość osób miała styczność jedynie w gabinecie lekarskim lub w ośrodku zdrowia. Obecnie, w wyniku pandemii COVID-19, to niewielkie urządzenie elektryczne znajduje się prawie w każdym domu. Dlaczego warto mieć pulsoksymetr w domu i w jaki sposób go używać?

Co to jest pulsoksymetr?

Pulsoksymetr to urządzenie służące do pomiaru pulsu oraz saturacji (nasycenia hemoglobiny tlenem). Sprzęt ten pozwala w szybki i bezinwazyjny sposób określić stan zdrowia pacjenta, wykrywając niewydolność oddechową oraz niedotlenienie organizmu. Co ciekawe, pulsoksymetria została odkryta dopiero w latach 70. ubiegłego wieku w Japonii, a w latach 80. znalazła zastosowanie kliniczne. Pomiar saturacji został uznany – obok pomiaru czynności serca, ciśnienia tętniczego, liczby oddechów oraz temperatury – za jeden z parametrów życiowych.

Zasada działania pulsoksymetru jest prosta. Urządzenie to wykorzystuje zjawisko pochłaniania przez czerwone krwinki promieniowania podczerwonego i czerwonego. Saturacja jest oznaczona symbolem Sp02, a wynik jej pomiaru jest podawany w procentach. Jak już zostało wspomniane, pulsoksymetr jest niezbędnym narzędziem diagnostycznym w klinikach, szpitalach, gabinetach lekarskich czy karetkach. To niezastąpiony sprzęt do monitorowania parametrów życiowych pacjenta poddanego znieczuleniu ogólnemu, w trakcie tlenoterapii czy w czasie leczenia chorób układu oddechowego czy krążenia. Pulsoksymetr znalazł zastosowanie w diagnostyce i leczeniu takich chorób, jak chociażby astma oskrzelowa, przewlekła obturacyjna choroba płuc, gruźlica. Badania potwierdziły, że urządzenie to pomaga także w wykrywaniu wad wrodzonych u bezobjawowych noworodków. Nie są to jednak jedyne wskazania do jego stosowania.

Pulsoksymetr w domu

To, jak działa pulsoksymetr, pozwala na jego szersze zastosowanie. Sprzęt ten jest używany również w medycynie sportowej, umożliwiając kontrolę zdrowia sportowców w czasie treningu lub po nim. Pulsoksymetr przenośny stanowi często wyposażenie plecaków alpinistów. Alternatywą dla sprzętu stacjonarnego, stosowanego zwykle w szpitalach, i przenośnego modelu, są także opaski sportowe monitorujące parametry życiowe. Warto jednak pamiętać, że wyniki uzyskiwane przez te ostatnie mogą nie być dokładne.

W ostatnich miesiącach na uwagę zasługuje także powiązanie pulsoksymetrów z koronawirusem. COVID-19 to choroba, która może mieć łagodny przebieg, może również nie dawać objawów. Zdarza się też, że początkowy dobry stan pacjenta pogarsza się z minuty na minutę. Z racji tego, że wiele osób przechodzi chorobę w zaciszu własnego domu, pulsoksymetr stanowi ważny element ich diagnostyki – dobrej jakości, certyfikowane pulsoksymetry możesz kupić już teraz w Novamed. Regularny pomiar saturacji pozwala w odpowiednim momencie wykryć pogorszenie stanu zdrowia pacjenta, nawet jeśli dana osoba czuje się dobrze. Bezobjawowe obniżenie saturacji może stanowić duże zagrożenie dla zdrowia i życia pacjenta. Pulsoksymetr to także polecany sprzęt dla osób, które podejrzewają kontakt z osobą chorą na COVID-19. Samodzielne, regularne badanie saturacji sprawi, że możemy szybko zareagować, gdy wystąpią u nas objawy koronawirusa. Sprawdź, jak pulsoksymetry pomagają w diagnozie COVID-19.

Jaki pulsoksymetr wybrać?

Bogaty wybór pulsoksymetrów sprawia, że każda osoba bez problemu kupi sprzęt dopasowany do swoich potrzeb, jak i możliwości finansowych. Uniwersalne urządzenia do pomiaru saturacji dla dzieci i dorosłych można kupić już w kwocie kilkudziesięciu złotych. Dobrym przykładem jest tutaj np. pulsoksymetr Accurate FS10C z wyświetlaczem LED, wskaźnikiem niskiego poziomu baterii oraz smyczą w zestawie. Droższy pulsoksymetr, polecany m.in. dla seniorów, osób z drżącymi dłońmi oraz sportowców, to Creative PC60FW. Jest to sprzęt wodoodporny, odporny na upadek i wstrząsy. Zapewnia dokładny pomiar w trakcie treningu czy u osób, które mają problemy z drganiem dłoni w czasie badania. Najnowsza technologia niweluje wpływ ruchu na wynik, urządzenie może pracować w trybie ciągłym lub przerywanym. Pulsoksymetr wyposażono w sygnały dźwiękowe oraz wizualne, a czytelny, kolorowy wyświetlacz OLED przekazuje obraz w 4 płaszczyznach. Urządzenie można połączyć z telefonem czy komputerem za pośrednictwem Bluetooth.

Jaki pulsoksymetr z dodatkowymi funkcjami warto kupić? W Novamed dostępne jest także urządzenie Novama Respire Blue - z bezpłatną aplikacją w języku polskim na iOS i Android. Aplikacja ta nie tylko interpretuje na bieżąco wyniki pomiaru saturacji i tętna czy przechowuje historię badań, ale i umożliwia przesłanie wyników bliskim lub lekarzowi. To idealna opcja zwłaszcza dla seniorów i osób przewlekle chorych, które muszą regularnie badać saturację w domu. Pulsoksymetr jest lekki, łączy się z telefonem poprzez Bluetooth, w zestawie dołączona jest także smycz i etui na sprzęt. Obok wyboru niezawodnego sprzętu, należy także dowiedzieć się, jak mierzyć saturację w domu. Jak się okazuje, wpływ na wynik pomiaru mogą mieć tak pozornie błahe kwestie, jak wcześniejsze umycie dłoni w chłodnej wodzie.

Jak mierzyć saturację w domu?

Pulsoksymetr przenośny, napalcowy, to idealny wybór do użytku domowego. Jak sprawdzić saturację? Wystarczy nałożyć sprzęt na palec wskazujący i odczekać kilka sekund (a najlepiej minutę lub dwie), po czym porównać wynik z obowiązującymi normami. Nowoczesny pulsoksymetr wyniki może zinterpretować z pomocą aplikacji, w przypadku stosowania standardowych urządzeń należy zrobić to samodzielnie i w razie niepokojącego wyniku pomiaru zgłosić się do lekarza. Jak czytać pulsoksymetr? Za prawidłową saturację u zdrowej osoby dorosłej uznaje się wynik 95-99%. Saturacja 100% jest możliwa w trakcie stosowania tlenoterapii. W przypadku seniorów, palaczy czy osób z chorobami układu oddechowego, saturacja może być niższa i wynosić między 93-98%.

Jak mierzyć saturację w domu, aby nie zakłócić pomiaru? W celu uzyskania miarodajnego wyniku przed pomiarem należy chwilę odpocząć. Skóra palca powinna być czysta i sucha. Na zafałszowanie wyniku wpłynąć może ruch podczas pomiaru, bandaże na palcu, ciemny lakier do paznokci czy zmiany chorobowe w obrębie palca. Warto też dodać, że pomiar powinien odbywać się w temperaturze pokojowej, ponieważ zimno powoduje skurcz naczyń krwionośnych.

Co oznacza niska saturacja?

U osoby zdrowej wynik poniżej 94% wskazuje na konieczność konsultacji lekarskiej, pomiar wskazujący na saturację poniżej 90% oznacza niedotlenienie organizmu, będące zagrożeniem dla zdrowia i życia pacjenta.

Objawy, które mogą towarzyszyć niskiej saturacji to m.in.:

- ból i zawroty głowy,

- duszności,

- senność,

- przyśpieszony oddech i praca serca,

- zaburzenia widzenia i świadomości,

- uczucie lęku i niepokoju (zwykle związane z kłopotami z oddechem).

Analizując wynik badania, należy pamiętać, że niska saturacja może być zarówno sytuacją przejściową, wynikającą na przykład z rozwoju infekcji układu oddechowego, jak i oznaką poważniejszych kłopotów ze zdrowiem i przewlekłych chorób. Niska saturacja często towarzyszy osobom przebywającym na dużej wysokości, na przykład w trakcie trekkingu. Może być również oznaką zatoru płucnego. Utrzymujący się spadek saturacji jest wynikiem takich chorób, jak POChP, astma, powodują go też wrodzone wady serca.

Bez względu na przyczynę spadku saturacji poniżej normy, należy wprowadzić odpowiednie leczenie, aby zapobiec powikłaniom wynikającym z niedotlenienia organizmu. Mowa tutaj nawet o uszkodzeniu mózgu i niewydolności wielonarządowej, mogącej prowadzić do śmierci pacjenta.

Bibliografia

  1. dr med. Filip Mejza, Gazometria i pulsoksymetria, mp.pl, data dost. 31.01.2022 r.

  2. lek. med. Witold Błaż, dr. n. med. Anna Turska-Kmieć, Wykrywanie wad wrodzonych serc u bezobjawowych noworodków [w:] Pediatria po dyplomie, sierpień 2010, vol. 14 nr 4.

  3. Lekarz tłumaczy, jak czytać dane z pulsoksymetru, medonet.pl, data dost. 31.01.2022 r.