Przyspieszone bicie serca po treningu lub niższy puls w czasie spoczynku nie stanowią żadnych odchyleń od normy w pracy serca. Zdarza się jednak, że zmieniony rytm uderzeń serca utrzymuje się dłużej. Czy to powód do niepokoju? Nieregularna praca serca może nie tylko wpływać na nasze ogólne samopoczucie, ale i być przyczyną groźnych powikłań. Co dokładnie kryje się pod pojęciem arytmia serca? Czy migotanie przedsionków u niektórych osób jest wykrywane przypadkowo?

 

Gdy serce nie bije równo…

Arytmia serca. Co to za schorzenie, które tak często przewija się w wielu artykułach medycznych? Arytmia to zaburzenia rytmu serca. Może objawiać się zarówno przyspieszonym, zwolnionym, jak i nieregularnym biciem serca. O prawidłowym pulsie mówimy, gdy mieści się on w przedziale 60-100 uderzeń na minutę u osoby dorosłej. Oczywiście każdy z nas wielokrotnie czuł, że przyspieszył mu puls pod wpływem aktywności fizycznej czy stresu, z kolei w czasie spoczynku bicie serca jest spokojniejsze. Są to prawidłowe reakcje organizmu. Bywa jednak, że nieregularna praca serca utrzymuje się długo, a pacjent po przejściu dokładnych badań lekarskich dowiaduje się, że ma arytmię. Ma ona różne postaci. Przykładowo – gdy puls wynosi więcej niż 100/min mówimy o tachykardii. Gdy tętno jest mniejsze niż 60 – o bradykardii (przeczytaj więcej na ten temat). Najczęściej występującym rodzajem arytmii jest migotanie przedsionków.

Arytmia serca może mieć objawy, o różnym stopniu nasileniu. Wszystko zależy od tego, z jaką postacią arytmii mamy do czynienia. Bywa też tak, że nie daje ona żadnych objawów, stąd niejednokrotnie jej wykrycie jest trudne. Można jednak wymienić kilka najpopularniejszych oznak arytmii, a są to m.in. uczucie kołatania serca czy „przerw” w jego pracy, duszności, omdlenia, zawroty głowy czy bóle w klatce piersiowej. Niektórzy pacjenci skarżą się na ogólne zmęczenie i odczuwanie lęku. Wśród przyczyn zaburzeń pracy serca wyróżnia się z kolei cukrzycę, podwyższony cholesterol, wady serca czy chorobę niedokrwienną serca. Powodem arytmii może też być przedawkowanie niektórych leków, przebycie infekcji czy narkotyki. Bardzo często zaburzenia pracy serca występują przy nadciśnieniu tętniczym, dlatego u osób, u których została wykryta arytmia, ciśnieniomierz stanowi ważne wyposażenie domowej apteczki.

Co to jest migotanie przedsionków?

Migotanie przedsionków to najczęstszy rodzaj arytmii serca, szacuje się, że cierpi na nią ok. 1-2% ogólnej populacji. Nieregularna praca serca jest w tym przypadku spowodowana tym, że przedsionki serca nie kurczą się, a jedynie drżą, migoczą. Serce bije szybko, tętno może wynosić nawet 350-700/min. Migotanie przedsionków objawy ma typowe dla przyspieszonej pracy serca, zatem są to kołatanie serca, duszności, potliwość, omdlenia. Nawet jeśli wystąpienie tego rodzaju arytmii ma charakter epizodyczny i jest związany np. z infekcją czy wypiciem zbyt dużej ilości alkoholu, jest to sytuacja stwarzająca zagrożenie dla zdrowia lub życia pacjenta.

W wyniku migotania przedsionków zalega w nich krew, co z kolei jest przyczyną powstawania skrzeplin. Te mogą przedostać się do mózgu, a co za tym idzie – spowodować niedokrwienny udar mózgu. Ryzyko wystąpienia udaru u osób z migotaniem przedsionków jest aż 5 razy większe niż w przypadku osób, u których nie wykryto tego rodzaju arytmii. Jakie są przyczyny migotania przedsionków? Z pewnością dużą rolę odgrywa tutaj relacja migotanie przedsionków ciśnienie, a dokładniej nadciśnienie tętnicze. Do listy należy dopisać również m.in. otyłość, cukrzycę, nadczynność tarczycy, niewydolność mięśnia sercowego czy stosownie używek.

Jak wykryć arytmię serca?

Jak już zostało wspomniane, arytmia serca nie zawsze daje objawy. Często zdarza się, że pacjent dowiaduje się o tym, że ma migotanie przedsionków dopiero podczas badań kontrolnych. Nieleczona i niewykryta arytmia może być przyczyną groźnych powikłań, jak chociażby udar mózgu, zawał serca czy migotanie komór.

W każdym rodzaju arytmii, a więc i w przypadku, gdy jest to migotanie przedsionków, tętno odgrywa kluczową rolę. Dlatego tak ważne jest, aby je regularne kontrolować. Można to robić w domowym zaciszu, wystarczy skorzystać z ciśnieniomierza. Na rynku dostępne są także urządzenia, które nie tylko mierzą ciśnienie i puls, ale i pozwalają wykryć migotanie przedsionków – ciśnieniomierz NOVAMA Comfort X AF jest tego najlepszym dowodem. Jest to ciśnieniomierz automatyczny naramienny, z uniwersalnym mankietem 22-42 cm. Ucisk podczas pomiaru jest niewielki, a sprzęt uśrednia 3 pomiary i interpretuje je według wytycznych WHO. Ciśnieniomierz ostrzega przed nieregularną pracą serca, zapisuje 90 pomiarów dla 2 osób. W zestawie jest również etui oraz dzienniczek kontroli ciśnień, produkt jest dostępny w sklepie Novamed.

Jeśli u pacjenta podejrzewana jest arytmia, ciśnienie i puls są u niego mierzone z większą częstotliwością. Aby potwierdzić diagnozę wykonuje się także EKG, echo serca czy RTG klatki piersiowej.

 

Bibliografia

  1. prof. dr hab. Artur Mamcarz, dr med. Marcin Wełnicki, Migotanie przedsionków, mp.pl, data dost. 30.01.2022 r.

  2. lek. Andrzej J. Sałacki, Zaburzenia rytmu serca, podyplomie.pl, data dost. 30.01.2022 r.

  3. 5 pytań do kardiologa o migotanie przedsionków, mp.pl, data dost. 30.01.2022 r.

  4. Andrzej Jakub Sałacki, Andrzej Wysokiński, Pacjent z migotaniem przedsionków w praktyce lekarza rodzinnego, Forum Medycyny Rodzinnej 2016, tom 10, nr 3, 111-118.