Nebulizacja - jest metodą polecaną zarówno w profilaktyce dolegliwości układu oddechowego u niemowląt i dzieci, jak i w przypadku leczenia przewlekłych chorób tego systemu (np. w astmie oskrzelowej). Zasadniczym celem terapii inhalacyjnej jest bezpośrednie dostarczenie substancji leczniczej w postaci aerozolu do podrażnionych lub zmienionych chorobowo dróg układu oddechowego. Stosuje się ją za pomoca inhalatorów do nebulizacji. Istotną zaletą leczenia miejscowego jest możliwość zastosowania mniejszej dawki leku a tym samym ograniczenie jego niepożądanego działania. 

W ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat liczba leków wziewnych dostępnych na polskim rynku farmaceutycznym uległa znacznemu zwiększeniu. Wynika to niewątpliwie z faktu ogromnego postępu jaki dokonał się w zakresie możliwości ich depozycji. Obecnie w zależności od celu terapeutycznego który zamierzamy osiągnąć (uwolnienie zalęgającej wydzieliny np. w przeziębieniach, rozkurcz oskrzeli np. w alergii czy likwidacja odczynów zapalnych np. w astmie) mamy do dyspozycji szeroki asortyment inhaltorów o przeróżnych właściwościach i parametrach technicznych.

Należy zdawać sobie sprawę, że bezpieczeństwo i skuteczność terapii inhalacyjnej zależy nie tylko od właściwie dobranego leku ale w dużej mierze od aparatury determinującej właściwości fizyko-chemiczne wytwarzanego aerozolu jak i poprawnego stosowania urządzenia przez pacjenta.

W przypadku leczenia dzieci metodami wziewnymi należy uwzględnić typowe dla dziecka odrębności anatomiczno-fizjologiczne układu oddechowego, jak: krótsze i węższe drogi oddechowe, cienkie i bardziej wrażliwe ścianki układu oddechowego, jak również typową dla dzieci najmłodszych skłonność do obrzęków błony śluzowej, zwiększoną produkcja śluzu i jego zaleganie czy wreszcie obserwowane różnice w parametrach wentylacyjnych (zwłaszcza u niemowląt).

Inhalatory dla dzieci, stosowane w terapii dziecięcej - cenne uwagi.

Zgodnie z obowiązującymi standardami stosowania leczenia wziewnego u dzieci, jednym z kryteriów decydujących o sposobie inhalacji jest wiek małego pacjenta. Przy najmniejszych pacjentach szczególnie polecana jest nebulizacja, czyli inhalacje za pomocą nebulizatora ponieważ nie wymaga koordynacji wdech-wydech oraz efekty uboczne są znikome

Nebulizacja - metoda wziewna bez ograniczeń wiekowych

Nebulizacja jest techniką inhalacyjną, stosowaną w terapii chorób układu oddechowego u dzieci, we wszystkich przedziałach wiekowych. Podstawową jej zaletą jest brak konieczności koordynacji oddechu z praca urządzenia. Dlatego też znalazła szerokie zastosowanie nie tylko w terapii inhalacyjnej małych dzieci) ale również osób starszych oraz niewspółpracujących.

Kolejnym plusem nebulizacji jest możliwość zastosowania kilku leków jednocześnie oraz sposobność modyfikowania ich dawki w szerokim zakresie. Po osiągnięciu kontroli astmy dawkowanie leku powinno się stopniowo zmniejszać do dawki minimalnej koniecznej do utrzymania kontroli choroby. Podawanie minimalnej skutecznej dawki leku, dostosowanej indywidualnie do aktualnego stanu zdrowia pacjenta, zmniejsza ryzyko wystąpienia objawów niepożądanych i umożliwia lepsze skutki terapeutyczne.

Zalety nowoczesnych inhalatorów do nebulizacji dzieci.

 Obecnie stosowane w nebulizacji urządzenia charakteryzują się:

  • małymi gabarytami (dodatkowo transport ułatwiają specjalne torby przenośne),
  • prostotą i funkcjonalnością użytkowania (np. alternatywne źródła zasilania w tym baterie/akumulatorki),
  • mniejszymi stratami leku 

Rodzaje inhalatorów stosowanych w nebulizacji.Zasadniczo aparaty do nebulizacji można podzielić na:

  • rozpraszające cząsteczki aerozolu za pomocą sprężonego powietrza ewentualnie tlenu (tzw. inhalatory pneumatyczne) lub
  • rozpraszające cząsteczki aerozolu za pomocą fale ultradźwiękowych (tzw. inhaltory ultradźwiękowe).

Warto wspomnieć, że inhalatory ultradźwiękowe produkują aerozol o dużej gęstości, co u dzieci może powodować podrażnienia układu oddechowego. Co więcej ich zastosowanie jest ograniczone ze względu na destrukcyjny wpływ ultradźwięków na niektóre cząsteczki leków zawierających pierścienie aromatyczne np. glikokortykosteroidy. Dlatego, w warunkach domowych zdecydowanie preferowane są inhalatory pneumatyczne.

Co warto wiedzieć przed wyborem inhalatora dla dzieci lub dorosłych? 

Do informacji technicznych na które warto zwrócić szczególna uwagę przy wyborze inhalatora do nebulizacji należą:

  • sposób wytwarzania aerozolu (niektóre preparaty mogą być stosowane tylko w inhalatorach pneumatycznych)
  • wielkość wytwarzanych przez urządzenie cząsteczek decydujące o miejscu wchłaniania leku w drogach oddechowych (cząsteczki aerozolu o wielkości > 8 mikro m wchłaniają się w górnych drogach oddechowych np. w nosie czy gardle, cząsteczki o wielkości 5-8 mikro m wchłaniane są w tchawicy i dużych oskrzelach, do oskrzeli i oskrzelików docierają cząsteczki o wymiarach 2-5 mikro m natomiast do pęcherzyków płucnych cząsteczki o wielkości 0,5-3 mikro m; dlatego optymalne wymiary cząsteczek aerozolu, dla procesu nebulizacji, mieszczą się w granicach 1,0-5 mikro m). Do oceny "jakość mgiełki" generalnie używa się dwóch wskazników: MMAD /Mass Median Aerodynamic Diameter/ - określa w sposób procentowy zawartość określonego rozmiaru cząsteczek w aerozolu (np. nebulizator o MMAD równym 2  mikro m wytwarza 50% cząsteczek o wielkości poniżej 2 mikro m i 50% cząsteczek o wartości powyżej) oraz MMD /Mass Median Diameter/ - określa uśrednioną wielkość cząsteczek w aerozolu)
  • efektywność urządzenia (zależy od rozkładu cząsteczek - przynajmniej 50% cząsteczek powinno należeć do frakcji drobnocząsteczkowej aerozolu, czyli być mniejszych niż 5 mikro m; związana jest także ze stratą preparatu leczniczego wynikającą np. z ilość roztworu pozostającego w pojemniku na lek tzw. przestrzeń martwa nebulizatora; jak również z wydajnością, szybkością inhalacji)
  • wyposażenie dodatkowe (np. torba przenośna, maseczka twarzowa dla dziecka i/lub osoby dorosłej, ustnik, zapasowe filtry)
  • poziom głośności kompresora (poniżej 60 dBA; długi przewód powietrzny może pośrednio wyeliminować niedogodności dźwiękowe, umożliwiając postawienie kompresora w osobnym pokoju)

Obecnie popularność nebulizacji wśród pacjentów i lekarzy zdecydowanie rośnie.