Zamknij oczy, zrób spokojny wdech i wydech, poczuj jak wydychasz powietrze nosem, jak dociera do płuc, jak unosi się klatka piersiowa, następnie zrób spokojny wydech, czujesz jak powietrze opuszcza Twój organizm. W Twoim ciele przez te kilka sekund zaszło wiele zmian fizycznych i chemicznych. Było to jeden z 17tys oddechów jakie przeprowadzasz w trakcie jednego dnia. Średnio na minutę dorosły człowiek oddycha ok. 12 razy, dzieci w zależności od wieku częściej ( im mniejsze dziecko tym szybciej, niemowlaki ok 20 razy w ciągu minuty). Oddychanie jest procesem w pełni automatycznym, tzn. iż nasz mózg (dokładnie ośrodek oddychania) robi wszystko za nasz, dlatego nie musimy myśleć o oddychaniu, nasz organizm robi to za Nas, nawet kiedy śpimy.

Proces oddychania.

   Oddychanie jest procesem wymiany gazowej tlenu i dwutlenku węgla, w procesie tym najprościej mówiąc chodzi o pozyskanie energii. Wszystkie organizmy aby żyć potrzebują energii. Energię pozyskujemy z cząsteczek pokarmowych ( z cukrów, tłuszczy) do tego potrzebny jest tlen, aby w pełni utrzymać homeostazę - równowagę wewnętrzną, organizm musi usuwać zbędę produkty przemiany materii, które pozostają jako produkt uboczny w procesie utleniania, mowa tutaj o dwutlenku węglą,

 

Budowa układu oddechowego.

 Układ oddechowy składa się z : górnych i dolnych dróg oddechowy, w procesie wymiany gazowej bierze też udział szereg mięśni tzw, mięśni oddechowych głównych i współpracujących.

Górne grogi oddechowe - rysunek

Dolne grogi oddechowe - rysunek

Mięśnie główne - te właśnie one fizycznie pomagają doprowadzić do wymiany gazowej, pracują przy każdym spokojny wdechu i wydechu : przepona, która obniża się w trakcie wdechu zwiększając tym samym objętość klatki piersiowe, mięśnie międzyżebrowe zewnętrze i wewnętrzne.

Mięśnie współpracujące / pomocnicze - są angażowane do pracy wówczas kiedy wymiana gazowa jest utrudniona, np. w różnych stanach patologicznych, przy obturacjach płucnych przy nasilonej wentylacji np. w trakcie dużego wysiłku fizycznego mm. ( rysunek). U małych dzieci w przypadku wystąpienia trudności w oddychaniu możemy zaobserwować również charakterystyczne poruszanie skrzydełkami nosa i nie równomierną pracę klatki piersiowej.

 Obturacja w drogach oddechowych.

   Układ oddechowy można porównać do złożonego systemu hydraulicznego z rozłożystym systemem rur, rurek i filtrów czyszczących. Pierwszy etap wstępnego oczyszczania, ogrzewania i nawilżania powietrza odpływa się już w jamie nosowej. Błona śluzowa nosa pokryta jest drobnym rzęskami, które zatrzymują duże zanieczyszczenia, drobniejsze cząsteczki są zatrzymywane w śluzie. Następnie powietrze trafia do przełyku, krtani, stamtąd przepływa do dolnych dróg oddechowych, które przypominają dwie obszerne gąbki. Płuca zbudowane są z większych rurek oskrzeli, te zaś dzielą się na rurki o mniejszym przekroju tzw. oskrzeliki. Ich budowę można porównać do korzeni drzew. Błona wewnętrzna oskrzelików pokryta jest śluzem, który wraz z rzęskami oczyszcza i nawilża absorbowane powietrze. Z oskrzelików powietrze trafi do jeszcze mniejszych struktur jakim są pęcherzyki płucne. To właśnie w drobnych, delikatnych pęcherzykach płucnych ( a dokładnie w ich naczyniach włosowatych) zachodzi proces właściwej wymiany gazowej. Do organizmu wraz z erytrocytami trafia tlen, zaś wydalany jest ( ta samą drogą ale w drugą stronę) toksyczny dwutlenek węgla.

O obturacji mówimy wówczas kiedy w przekroju drug oddechowych pojawia się jakaś trudność/ niedrożność ( zblokowanie bądź ograniczenie przepływu powietrza przez rury - drogi oddechowe). O obturacji może wywołać:

  • stan zapalny
  • obrzęk
  • nadmierny rozrost i spadek elastyczności tkanek nabłonkowych
  • nadprodukcja śluzu
  • spadek napięcia mięśni gładkich np. w bezdechu sennym

 

Obturacyjne choroby płuc upośledzają proces opróżniania płuc z powietrza, chory nie może wykonać spokojnego, swobodnego wydechu. Patomechanizm chorób obturacyjnych wywołuje zwężenie dróg oddechowych, doprowadzając tym samym do ograniczenia wymiany gazowej i duszności.

Obturacja może być odwracalna, tzw. stan przejściowy, który ustępuje pod wpływem leków np. w astmie, oraz nieodwracalna, stała jak ma to miejsce w przebiegu POChP.