Bez jedzenia człowiek przetrwa 2-3 tygodnie, bez wody 7 dni, bez tlenu 5 min. Oddychanie jest podstawową, nadrzędną potrzebą fizjologiczną każdego żywego organizmu. Tlen jest niezbędnym do życia pierwiastkiem. Ludzie i zwierzęta prowadząc wymianę gazową wraz z wdechem przyjmują do płuc tlen, wydychając pozbywają się dwutlenku węgla. Tlen w organizmie człowieka odpowiada między innymi za: utlenianie krwi, dostarcza tlen do wszystkich organów w ciele człowieka i w ten sposób je odżywia. Bez tlenu serce przestaje pracować, dochodzi do zatrzymania krążenia, a wraz z zatrzymaniem krążenia mózg jest niedotleniony. Wówczas zachodzą nieodwracalne zmiany w strukturze kory mózgowej, co w niektórych przypadkach prowadzi do śpiączki, inwalidztwa a czasem do śmierci pacjenta.

Domowe Leczenie Tlenem (DLT) - ratuje nam życie.

U pacjentów z chorobami płuc, głównie w chorych na POCHP systematyczne, przewlekłe leczenie tlenem tzw. tlenoterapia, znacznie poprawia stan zdrowia pacjenta, poprawia komfort życia, ma pozytywny wpływ na stan emocjonalny i intelektualny. Właściwe natlenienie organizmu ogranicza również ryzyko wystąpienia groźnej depresji. Zaawansowane stadia chorób oddechowych m.in. POChP upośledzają tor oddychania. Uszkodzenie płuc i pęcherzyków płucnych, które rozwija się w przebiegu choroby wywołuje stan zwany niewydolnością oddechową. O niewydolności oddechowej możemy mówić kiedy ciśnienie parcjalne tlenu we krwi tętniczej (PaO2 ) jest niższe od 60 mmHg, a ciśnienie parcjalne dwutlenku węgla (PaCO2 ) jest wyższe od 45 mmHg u chorego badanego w spoczynku i oddychającego powietrzem atmosferycznym. Wyróżnia się dwa typy niewydolności oddychania: hipoksemiczną czyli częściową i hiperkapniczną czyli całkowitą. DLT zostało szerzej zauważone w medycynie w latach 60-tych, kiedy pulmonolodzy ze Stanów Zjednoczonych wykazali pozytywne rezultaty leczenia tlenem w szpitalu jak i w domu pacjenta.

 W przeprowadzonych badaniach udowodniono, iż tlenoterapia:

  • poprawia parametry oddechowe
  • podnosi możliwości aktywności fizycznej,
  • stabilizuje nadciśnienie płucne
  • usprawnia pracę układu nerwowego
  • zapobiega chorobie zakrzepowo- zatorowej
  • ma korzystny wpływ na choroby układu krążenia
  • zmniejsza stres
  • minimalizuje ryzyko wystąpienia depresji i stanów lękowych
  • obniża wskaźnik hematokrytu
  • ogranicza wydatki na hospitalizację chorych m.in. na POChP

Średnio w naszym kraju jest ok 20,000 chorych kwalifikujących się do domowego leczenia tlenem. Jednak większość chorych nie ma wiedzy odniesienie DLT. Lekarze w trakcie standardowej wizyty nie maja czasu by przybliżyć to zagadnienie choremu czy jego rodzinie. Pacjenci ponad to nie znają zasad dofinansowania leczenia przez NFZ. Najczęściej o koncentratorze tlenu dowiadują się kiedy stan ich zdrowia jest już bardzo poważny.

Koncentrator tlenu jest sprzętem medycznym, który dostarcza wysoko skoncentrowany tlen.

Koncentrator nie jest respiratorem, może wspomagać i poprawiać jakościowo oddech ale nie może go całkowicie zastąpić. Wyróżniamy dwa typ koncentratorów tlenu: koncentratory stacjonarne i koncentratory przenośne.

Koncentrator tlenu stacjonarny. Jest zasilany prądem stałym, najczęściej jest wykorzystany do tlenoterapii pajeta na oddziale szpitalnym oraz w domu. Dużą niedogodnością użytkowania tego typu urządzenia jest fakt, iż ogranicza mobilność chorego, pacjent jest zazwyczaj, zmuszony do przebywania w domu. Poruszanie w obrębie domu, mieszkania zapewnia długi przewód (nawet do 18m) oraz kółka, dzięki któremu chora osoba, może samodzielnie np. korzystać toalety, przygotowywać jedzenie.

Drugim typem urządzenia jest przenośny koncentrator tlenu. W odróżnieniu od koncentratora stacjonarnego jest dużo lżejszy ok 5kg (dla porównania stacjonarny koncentrator ok. 20 kg), jest zasilany zarówno prądem stałym jaki i zewnętrznymi źródłami zasilania. Dzięki czemu w odróżnieniu od stacjonarnych, przenośny koncentrator nie ogranicza pacjenta do przebywania w zamkniętym pomieszczeniu, wręcz przeciwnie, pozwala pacjentowi na dowolne przemieszczenie i wykonywanie wszelkich aktywność, również sportowych takich jak jazda na rowerze czy wędkowanie. Mobilny koncentrator jest dużo mniejszy, lżejszy, zazwyczaj jest dostępny z torbą czy wózkiem ułatwiającym transport.

Koncentratory mobilne mogą podawać tlen w sposób ciągły (jak stacjonarne koncentratory tlenu) oraz w trybach przerywanych, np. w trybie pulsacyjnym czy trybie nocnym.

Tryb pulsacyjny, przerywany. W tym trybie pracy, urządzenie podaje tlen, wówczas kiedy wykryje moment wdechu pacjenta, ilość przepływu powietrza ustawiana jest w paramentach w zależności od indywidualnych potrzeb chorego.

Tryb nocny. Oparty jest na podobnej zasadzie do trybu pulsacyjnego, tlen podawany jest wówczas kiedy urządzenie wykrywa wdech i dostarcza w tym czasie ustaloną ilość tlenu. Tryb ten różni się od poprzedniego tym, że czułość mechanizmów wykrywających wdech jest większa, a tlen podawany jest przez urządzenie w łagodniejszy sposób, w celu zapewnienia komfortu. Dodatkowo jeśli urządzenie nie wykryje wdechu przez dłuższy czas, zacznie podawać tlen w sposób ciągły w ilości jaką użytkownik ostatnim razem zdefiniował dla trybu ciągłego.

Jak działa koncentrator tlenu ?

Podstawowa zasada działania koncentratora stacjonarnego jaki i przenośnego jest stała. Koncentrator pobiera powietrze z otoczenia (gdzie zawartość tlenu sięga ok. 21 %) i ,,koncentruje, nasyca” je podając pacjentowi ,,skoncentrowaną” dawkę tlenu. Wówczas pacjent może oddychać powietrzem, którego zawartość procentowa tlenu sięga nawet 90%. Najprostsze modela zawierają dwa cylindry, każdy z nich wypełniony jest zeolitem (substancją która posiada zdolność absorbowania azotu z powietrza). Koncentrator pobiera powietrze z otoczenia,wówczas przechodzi ono przez system filtrów, następnie trafia do pojemników z zeolitem gdzie pochłaniany jest azot, tak by ,,na masce” pacjent otrzymał możliwe najwyższą dawkę czystego tlenu. Wytworzone powietrze jest nawilżone, skoncentrowane, może być podawane z wykorzystaniem maski tlenowej lub kaniuli do nosowej tzw. wąsów tlenowych.

Dla kogo koncentrator tlenu?                                                                                                                          Koncentrator jest ,,źródłem życia” dla pacjentów, którzy wymagają zaawansowanej tlenoterapii. Urządzenia są dedykowane w szczególność do chorych z: POCHP (zaawansowane stadia), przy nowotworach płuc, w ciężkiej astmie, w niewydolności krążeniowej, przy zwłóknieniu płuc oraz dla chorych cierpiących na mukowiscydozę.

Bezpieczeństwo.                                                                                                                                               Powszechnie w społeczeństwie uważa się, iż tam gdzie wysokoprocentowy tlen, tam i zwiększone ryzyko wybuchu. Ta teza jest zgodna, wszak tlen jest łatwo palny, ale obecne na rynku koncentratory są dużo bezpieczniejsze od swoich poprzedników tzn. butli z tlenem. Nie stwarzają potencjalnego ryzyka wybuchu. W przypadku awarii nie zwiększają łącznej ilości tlenu w pomieszczeniu, stąd też nie ma ryzyka eksplozji. Przy zachowaniu podstawowych zasad bezpieczeństwa (patrz ulotka) koncentratory są całkiem bezpieczne.