Zasadniczym celem terapii inhalacyjnej jest bezpośrednie dostarczenie substancji leczniczej w postaci aerozolu do podrażnionych lub zmienionych chorobowo dróg układu oddechowego. Istotną zaletą leczenia miejscowego jest możliwość zastosowania mniejszej dawki leku a tym samym ograniczenie jego niepożądanego działania. W ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat liczba leków wziewnych dostępnych na polskim rynku farmaceutycznym uległa znacznemu zwiększeniu. Wynika to niewątpliwie z faktu ogromnego postępu jaki dokonał się w zakresie możliwości ich depozycji. Obecnie w zależności od celu terapeutycznego, który zamierzamy osiągnąć (uwolnienie zalęgającej wydzieliny np. w przeziębieniach, rozkurcz oskrzeli np. w alergii czy likwidacja odczynów zapalnych np. w astmie) mamy do dyspozycji szeroki asortyment inhalatorów o przeróżnych właściwościach i parametrach technicznych.

Obecnie stosowane w nebulizacji urządzenia charakteryzują się:

  • małymi gabarytami (dodatkowo transport ułatwiają specjalne torby przenośne)
  • prostotą i funkcjonalnością użytkowania (np. alternatywne źródła zasilania w tym baterie/akumulatorki)
  • mniejszymi stratami leku
  • krótszym czasem inhalacji (5-10 minut).

Zasadniczo aparaty do nebulizacji można podzielić na:

  • rozpraszające cząsteczki aerozolu za pomocą sprężonego powietrza ewentualnie tlenu (tzw. inhalatory pneumatyczne) lub
  • rozpraszające cząsteczki aerozolu za pomocą fal ultradźwiękowych (tzw. inhalatory ultradźwiękowe).

 Jaki inhalator wybrać ?

Warto wspomnieć, że inhalatory ultradźwiękowe produkują aerozol o dużej gęstości, co u dzieci może powodować podrażnienia układu oddechowego. Co więcej ich zastosowanie jest ograniczone ze względu na destrukcyjny wpływ ultradźwięków na niektóre cząsteczki leków zawierających pierścienie aromatyczne np. glikokortykosteroidy. Dlatego w warunkach domowych zdecydowanie preferowane są inhalatory pneumatyczne. Inne sposoby terapii inhalacyjnej u dzieci:

  • inhalatory ciśnieniowe (pMDI)
  • inhalatory suche proszkowe (DPI)

Inhalator pMDI (metederd dose inhalers), inaczej inhalator ciśnieniowy z dozownikiem, jak każdy inhalator ciśnieniowy zawiera lek w skompensowanej, gazowej formie. Po naciśnięciu przystawki (mechanizmu spustowego) podaje porcję leku. W tej formie możemy podawać m.in. :

  • β2-mimetyki krótko działające (salbutamol)
  • β2-mimetyki długo działające (salmeterol)
  • glikokortykosteroidy (flutikazon, budezonid, beklometazon)
  • preparaty skojarzone (steroid + β2-mimetyk długo działający)

Właściwa technika inhalacji.

Podczas inhalacji bardzo istotne jest skoordynowanie oddechu własnego z chwilą uwolnienia leku z dozownika, tak aby cała dawka laku trafiła do płuc i oskrzeli, od tego zależy skuteczność przeprowadzonej inhalacji. Do zalet tego typu inhalatora niewątpliwie należy fakt, iż jest on skuteczny, wytwarza drobne cząsteczki leku 1–5 μm, jest natychmiast gotowy do użycia, co ma szczególne znaczenie w ostrych, nagłych przypadkach  zaostrzeń choroby np. napad astmy oskrzelowej.

Wady inhalatora pMDI. Największą wadą jest pozornie łatwa, w praktyce jednak znacznie ograniczająca skuteczność leczenia, synchronizacja wdechu z chwilą uwolnienia dawki leku. Niewłaściwie przeprowadzana inhalacja może powodować zmniejszenie wchłaniania nawet 50% środka leczniczego, co znacznie zmniejsza skuteczność terapii. Dodatkowo ten typ inhalatora uniemożliwia kontrolę wielkość przyjętych dawek ( ze względu na aluminiowy pojemnik, nie widać ile leku zostało do wykorzystania w inhalatorze).

Niewątpliwie korzystanie z inhalatora pMDI wymaga przystosowania, treningu i wyrobienia wewnętrznego odruchu, dlatego też inhalatory pMDI nie są zalecane dla małych dzieci oraz dla osób starszych, u których postępuje choroba. Dla tych dwóch grup dedykowana jest komora inhalacyjna. Spejser (komora inhalacyjna) ułatwia przyjmowanie leku z inhalatorów ciśnieniowych, ponieważ chory nie musi skoordynować wdechu z chwilą wyzwalania dawki. Jak pokazują przeprowadzone badania, komory inhalacyjne mają pozytywny wypływ na jakość i skuteczność prowadzonej inhalacji. Usprawnią koordynację wdechu z podażą leku (jak pokazują badania od 14 % do 90% osób badanych wykorzystujących metodę pMDI, nie potrafi właściwe użyć inhalatora).

Dlaczego przy nebulizacji warto zakupić komorę ?

Pierwsze komory inhalacyjne pojawiły się 1971r.  przez ostatnie 3 dekady nastąpił gwałtowny rozwój tych urządzeń. Współczesna komora inhalacyjna składa się z plastikowego pojemnika o kształcie walca. Najczęściej tuba jest przeźroczysta lub pół przeźroczysta, co ma wymierny skutek terapeutyczny - pozwala pacjentowi obserwować jak dawka leku została wchłonięta. Standardowa komora zbudowana jest z dwóch części, w pierwszej znajdziemy ustnik, który może być wymieniamy opcjonalnie na maskę, do drugiej części dokładamy inhalator typu pMDI. Po rozpoczęciu pracy zalecana dawka leku uwalniana jest do komory od strony inhalatora, chory w tym czasie wykonuje powolny, możliwie najgłębszy wdech. Dodatkową zaletą korzystania z komór inhalacyjnych jest fakt, iż ograniczają one ryzyko zakażeń grzybicą jamy ustnej. Szczególnie u małych dzieci oraz osób starszych z obniżoną odpornością. ponad to zwiększają ilość wchłanianego leku w dolnych drogach oddechowych oraz minimalizują ryzyko podrażnień błony śluzowej gardła. Przed użyciem komory należy każdorazowo wstrząsnąć inhalatorem. Dla niemowląt zaleca się korzystanie z maski, która umożliwi precyzyjne podanie leku (miękka silikonowa maseczka szczelnie przylega do twarzy dziecka). Dla dzieci powyżej trzeciego roku życia i dorosłych wykorzystuje się ustnik.

Jak wykonać poprawienie wdech? - technika korzystania z komory inhalacyjnej

U niemowląt i dzieci inhalacje należy przeprowadzić wówczas kiedy dziecko jest spokojne, wszak zdenerwowanie, płacz, czkawka spłycają wdech a co za tym idzie ograniczają również skuteczności prowadzonej inhalacji. U większych dzieci oraz u osób dorosłych, zaleca się by szczelnie objąć ustami ustnik po czym w jak najkrótszym czasie po uwolnieniu dawki leku, wykonać 2-5 możliwie głębokich wdechów.

Porady praktyczne.

By nasza komora służyła nam dłużysz czas a jej stosowanie było skuteczne zaleca się dokładnie, systematyczne czyszczenie urządzenia. Tak by wypłukać zalegającą substancję czynna, ograniczyć ryzyko rozwoju bakterii czy grzybów. Do utrzymania skutecznej higieny wystarczy mycie komory, oraz ustnika w ciepłej wodzie z delikatnym detergentem (patrz ulotka) oraz dokładne wysuszenie wszystkich elementów komory.