Które maski chronią przed wirusami?
Do dyspozycji mamy kilka typów masek, czy też półmasek na twarz oraz innych sposobów osłony dróg oddechowych. Te najczęściej stosowane do użytku codziennego to bawełniane maseczki z dodatkowym filtrem węglowym lub bez niego. Tego typu osłona nie chroni przed wirusami, a ma za zadanie jedynie ograniczenie transmisji wirusa wraz z aerozolami wydzielanymi podczas mówienia, kichania i kaszlu. Są na tyle skuteczne, że ograniczają pole rozprzestrzeniania się i zakażania z odległości 4-6 metrów przy kaszlnięciu do maksymalnie 1,5 metra, co przy zachowaniu zasady dystansu społecznego jest wystarczające, by nie dochodziło do bezpośredniego zakażania. Ma to jednak sens tylko w sytuacji, jeżeli wszyscy stosujemy się do obowiązku noszenia maseczek i zachowania dystansu społecznego.
Maseczki jednorazowe nie chronią bezpośrednio, a jakie to robią? Takie, które wykonane są w odpowiedniej technologii, posiadają filtry zdolne zatrzymać cząsteczki tak niewielkie, jak wirusy i charakteryzujące się minimalnym przeciekiem powietrza przy elementach styku ze skórą. Mowa o półmaskach przeciwwirusowych FFP2 i FFP3.
Jakie maski chronią przed wirusami?
Aby osoby wykonujące pracę w warunkach narażenia na czynniki szkodliwe mogły czuć się bezpiecznie, muszą otrzymać odpowiednie środki ochrony indywidualnej, wykonane według technologii zapewniającej bardzo konkretny stopień zabezpieczenia i wykorzystujące odpowiednie filtry. W Unii Europejskiej ochrona ta jest standaryzowana normą EN 149, a półmaski można podzielić na 3 klasy: FFP1, FFP2 i FFP3. W innych krajach mogą być stosowane również inne normy, które mniej lub bardziej pokrywają się z europejskimi (FFP1 = P1, FFP2=P2 i +/- N95, FFP3 = N99 i +/-P3).
Półmaski przeciwwirusowe FFP2 i FFP3 – czy są skuteczne?
Zadaniem masek przeciwwirusowych, będących środkami ochrony indywidualnej jest ochrona dróg oddechowych przed wnikaniem wirusów, a także innych zagrożeń mikrobiologicznych, chemicznych, toksycznych, a także o charakterze radioaktywnym. Należy mieć na względzie fakt, że same maski nie zapewniają całkowitego bezpieczeństwa, a jedynie chronią drogi oddechowe, muszą być więc stosowane w połączeniu z innymi środkami ochrony indywidualnej odpowiednimi dla danego rodzaju zagrożenia oraz stanowiska pracy.
Półmaska typu FFP1 jest maską przeciwpyłową i nadaje się do ochrony dróg oddechowych jedynie przed pyłami oraz dużymi cząstkami stałymi. Nie jest maską przeciwwirusową i nie może być stosowana w warunkach narażenia mikrobiologicznego.
Skuteczne są za to półmaski przeciwwirusowe FFP2 lub ich odpowiednik KN95. Są one skonstruowane tak, żeby zatrzymywały szkodliwe cząsteczki w warunkach nawet 10-krotnego przekroczenia norm. Maski ochronne FFP2 muszą zatrzymywać na filtrze minimum 94% cząsteczek o wielkości do 0,6 μm i mniejszych, natomiast stopień przecieku nie może być wyższy niż 11%. Taka maska FFP2 stanowi skuteczną osłonę przed cząstkami stałymi, pyłami, drobinkami i cząsteczkami aerozolu, zatrzymuje wirusy, bakterie, chemikalia i toksyny. W sprzedaży są maseczki z zaworkiem i bez zaworka. Te z zaworkiem umożliwiają lepsze odprowadzanie wilgoci i ułatwiają oddychanie, jednak filtrują tylko w 1 stronę – powietrze wdychane, natomiast nie zatrzymują cząsteczek znajdujących się w powietrzu wydychanym. Maska FFP2 stanowi skuteczną ochronę przed czynnikami szkodliwymi, w tym przed koronawirusem i może być używana zarówno w warunkach szpitalnych, jak i w przypadku przebywania w sąsiedztwie chorej osoby.
Maski FFP2 są jednak skuteczne tylko do pewnego stopnia, dlatego nie nadają się do użytku w warunkach szczególnego narażenia na czynnik szkodliwy, np. w oddziałach zakaźnych. Tam zalecane są półmaski ochronne FFP3. Produkty opatrzone tą klasą muszą spełniać rygorystyczne warunki, w tym blokować co najmniej 99% cząsteczek, a całkowity przeciek wewnętrzny takiej maseczki nie może przekraczać 5%. Maska ochronna FFP3 może być stosowana w miejscach, w których poziom szkodliwych cząsteczek przekracza nawet 30-krotność dopuszczalnych norm. Są to specjalistyczne maski, które z reguły nosi się w połączeniu również z innymi środkami ochrony, zapewniającymi zwiększenie skuteczności: okulary lub gogle ochronne na twarz, względnie przyłbice, fartuchy i kombinezony ochronne, rękawice jednorazowe.
Jaką maskę ochronną wybrać?
Mimo tego, iż najwyższą klasę ochrony stanowią maseczki FFP3, to nie zawsze jest potrzeba ich stosowania. Stopień ochrony należy dobierać do poziomu narażenia na czynnik szkodliwy, do warunków w jakich wykonuje się pracę lub inne czynności, a także do stopnia realnego zagrożenia. Maski ochronne na twarz w różnych klasach ochrony (jednorazowe maseczki chirurgiczne, jak i półmaski typu FFP2 oraz FFP3) znajdziesz w sklepie Novamed.
Bibliografia:
1. Wiktor Szczepaniak, Maseczki chirurgiczne – czy naprawdę chronią przed koronawirusem?, Serwis Zdrowie zdrowie.pap.pl, 13.02.2020 (dostęp: 19.04.2021);
2. Sande M., Teunis P., Sabel R. Professional and Home-Made Face Masks Reduce Exposure to Respiratory Infectious among the General Population. PLoS One 2008; 3(7)
3. Penconek, Agata, and Arkadiusz Moskal. „Przed czym (nie) chroni półmaska przeciwpyłowa?.” Inżynieria i Aparatura Chemiczna 5 (2011): 86-87.
4. Weronika Rymer, Agnieszka Wroczyńska, Profilaktyka zakażeń personelu medycznego, mp.pl, 10.08.2020 (dostęp: 19.04.2021);
5. MW, Koronawirus: jak prawidłowo używać masek ochronnych? mp.pl 05.02.2020, (dostęp: 19.04.2021);
