Pandemia COVID-19 nie zwalnia. Prawie każdy z nas przeszedł tę chorobę lub zna kogoś, kto był zarażony koronawirusem. Niestety, samo przejście zakażenia nie oznacza, że COVID-19 nie pozostawi po sobie powikłań. A te mogą być groźne i obejmować wiele narządów. Najczęściej zgłaszanymi dolegliwościami przez ozdrowieńców są te związane z oddychaniem. Trudno się temu dziwić – relacja COVID a układ oddechowy jest charakterystyczną właśnie dla tej choroby.

Pulsoksymetr

Koronawirus a układ oddechowy

Wpływ COVID na układ oddechowy jest ogromny. Wiele osób już trakcie choroby zgłasza problemy z oddychaniem i nawracające duszności. Uporczywy kaszel to jeden z objawów towarzyszący łagodnemu lub umiarkowanemu wariantowi choroby. W przypadku osób wymagających hospitalizacji i podpięcia pod respirator wirus rozprzestrzenia się na większość płuc, czyniąc prawdziwe spustoszenie w organizmie. To, jak bardzo zniszczone płuca ma ozdrowieniec, wpływa na jego stan zdrowia po chorobie. Zwłóknienia pozapalne w miąższu płucnym, o dużym stopniu nasilenia, mogą prowadzić do niewydolności oddechowej i konieczności wspomagania pacjenta tlenoterapią. Nawet osoby, które przeszły chorobę w sposób łagodny lub umiarkowany, mogą mieć problemy z płucami i zmniejszoną tolerancję na wysiłek fizyczny. Ogólne osłabienie organizmu, duszności, kołatanie serca czy kłopoty z koncentracją to tylko jedne z wielu powikłań, jakie może dać COVID-19. Stan ten jest określany przez lekarzy mianem long COVID lub post COVID.

Rehabilitacja po COVID-19

Osoby, które cierpią na powikłania po koronawirusie, powinny zostać poddane rehabilitacji. Jej przebieg oraz długość są uzależnione od stanu zdrowia ozdrowieńca. Ministerstwo Zdrowia powołało do życia program rehabilitacji dedykowany osobom, które w ciągu ostatnich 12 miesięcy przeszły COVID-19. Warto jednak także samemu zadbać o swój układ oddechowy i wspomóc organizm w powrocie do zdrowia, zwłaszcza jeśli termin rozpoczęcia ewentualnej rehabilitacji NFZ jest odległy. Związek COVID a układ oddechowy jest podkreślany również przez WHO, które wydało specjalną broszurę informacyjną dla ozdrowieńców. Można w niej znaleźć informacje na temat tego, jak duży jest wpływ COVID na układ oddechowy, jakie przyjmować pozycje, aby zmniejszyć duszności, czy jaki trening aerobowy i wytrzymałościowy przeprowadzić w domowym zaciszu. Warto pamiętać, aby zwolnić tempo ćwiczeń lub odpocząć, jeśli puls będzie zbyt wysoki. Objawy takie jak m.in. zawroty głowy czy nudności oznaczają konieczność zakończenia treningu. W przypadku osób z dużymi kłopotami z oddychaniem zalecane jest skonsultowanie wykonywania ćwiczeń z lekarzem i określenie intensywności oraz częstotliwości treningów.

Domowy trening płuc

Jak trenować układ oddechowy samodzielnie, aby zniszczone płuca dobrze się zregenerowały? Rehabilitacja oddechowa to skuteczny sposób na to, aby zwiększyć siłę mięśni oddechowych, pojemność płuc oraz wspomóc oczyszczanie dróg oddechowych z zalegającej flegmy. Takie ćwiczenia są polecane nie tylko ozdrowieńcom, ale i osobom z np. astmą czy POCHP (sprawdź najczęstsze choroby układu oddechowego). Jednym z ćwiczeń oddechowych jest głębokie oddychanie. Wystarczy wygodnie usiąść lub położyć się na plecach z ugiętymi nogami. Jedną dłoń połóż na klatce piersiowej, drugą na brzuchu. Weź spokojny wdech przed nos tak, aby dłoń na brzuchu uniosła się. Wypuść powietrze powoli ustami. Oddychanie przeponą nie tylko pozytywnie wpływa na płuca, ale i pomaga się uspokoić. Wielu ozdrowieńców boryka się ze stanami lękowymi.

Do rehabilitacji oddechowej niezwykle przydatne są trenażery oddechu. To niewielkie urządzenia do ćwiczeń oddechowych, a dokładnie wdechowych. Taki trening pozwala uporać się na przykład z uporczywą zadyszką towarzyszącą wchodzeniu po schodach i zwiększyć swoją tolerancję na wysiłek fizyczny. Wspomniane schody również mogą być częścią treningu płuc. W tym celu należy pamiętać o tym, aby wziąć wdech przed wykonaniem najtrudniejszej części treningu, w tym przypadku przed wejściem na schód. Z kolei wydech wykonuje się już w trakcie wykonywania tej czynności. Na poprawę pracy układu oddechowego mają wpływ także inhalacje, tlenoterapie oraz przyjmowanie odpowiedniej ilości płynów.

COVID – płuca pod kontrolą

Wykonując wszelkie ćwiczenia fizyczne i te, w których pomocny jest np. trenażer oddechu, warto na bieżąco sprawdzać parametry życiowe. Wszystko po to, aby móc w porę zareagować, gdy organizm będzie chciał odpocząć. Kontrola saturacji i tętna dostarczają również cennych informacji lekarzowi. Aby sprawdzić natlenienie krwi i tętno, wystarczy sięgnąć po pulsoksymetr. To niewielkie urządzenie na palec, które można kupić obecnie w wersji wodoodpornej czy też z funkcją niwelowania wpływu ruchu dłoni na wynik pomiar (jest to szczególnie pomocne u osób, którym drżą dłonie). Pulsoksymetr jest stosowany zarówno w gabinetach lekarskich i szpitalach, jak i w warunkach domowych. To także obowiązkowy wyposażenia każdego pacjenta chorującego aktualnie na koronawirusa (przeczytaj więcej na ten temat). Kolejnym ważnym urządzeniem, które pozwala określić pracę płuc, jest pikflometr. To przenośny sprzęt dokonujący pomiaru szczytowego przepływu wydechowego. Prościej mówiąc, pikflometr pozwala określić maksymalną prędkość przepływu powietrza w chwili wydechu. Tego typu pomiar czynności układu oddechowego jest pomocny w rehabilitacji oddechowej po COVID-19, jak i u osób z innymi chorobami płuc (wszystkie z wymienionych urządzeń możesz kupić bezpiecznie online w Novamed).

Rehabilitacja oddechowa wymaga regularności. Najlepszym rozwiązaniem będą codzienne ćwiczenia, wspomagane odpowiednią dietą, dobraną pod względem intensywności aktywnością fizyczną oraz oczywiście odpoczynkiem.

Bibliografia:

  1. Przebyłeś COVID-19? Sprawdź, jak samodzielnie dojść do formy po chorobie, gov.pl, data dost. 19.12.2021r.

  2. World Health Organization, Wsparcie w samodzielnej rehabilitacji po przebyciu choroby związanej z COVID-19; data dost. 19.12.2021r.

  3. Niektóre powikłania po COVID-19 mogą utrzymywać się nawet do 3 miesięcy, pap.pl, data dost. 19.12.2021r.